Teknolojinin gelişmesiyle birlikte hayatın tüm alanlarına olduğu gibi futbola olan tesiri de artıyor. Gol çizgisi teknolojisi, Video Yardımcı Hakem gibi pek çok yenilik artık futbolun bir parçası olarak kabul ediliyor. Bununla birlikte oyunun en temel kurallarından ve her zaman da en tartışmalılarından olan ofsayt ile alakalı da teknolojik düzenlemeler geliyor. FIFA’nın uzun bir süredir üstünde çalıştığı Yarı Otomatik Ofsayt Teknolojisi (SAOT), Arap Kupası’nda ilk kez denenmişti. FIFA’dan gelen son açıklamalara göre SAOT sistemi Dünya Kupası’nda da denenecek.
Artan Tartışmalar
Dünya futbolunun temel aktörü FIFA, son senelerdeki tartışma yanlısı tavrından vazgeçmeyecek gibi görünüyor. Önce Dünya Kupası’nın formatının değişmesi ve 2 senede 1 yapılması gerektiğini savunan kurul, sonra tartışmalı bir biçimde 2022 Dünya Kupası’nın Katar’da düzenleneceğini açıklamıştı.
Çok sert bir tondan paragöz olmakla ve sporcu sağlığını düşünmemekle eleştirilen FIFA, bu sefer o kadar olumsuz olmasa da yine bir tartışmayı başlatacak gibi görünüyor. Teknolojik gelişmelerle değişen futbolda VAR sisteminin ofsayt konusunda yeterli olmadığını savunan organizasyon, yapay zekâ ile ofsayt tespit edebilecek bir sistemin üstünde uzun süredir çalışıyordu.
Ofsayt tespitini çok büyük oranda yapay zekâya bırakan yeni teknolojisi SAOT ya da Yarı Otomatik Ofsayt Teknolojisini Arap Kupası’nda deneyen FIFA, sistemin Dünya Kupası’nda da deneneceğini açıklayarak yeni bir tartışmanın kapısını açtı.
FIFA Hakem Komitesi Başkanı Pierluigi Collina, sistemin hakemleri devre dışı bıraktığına dair eleştirileri reddetti. Bu sistemin kararı yine hakemlere ve asistanlara bıraktığını dile getiren Collina, sadece ofsayt algılamasında bir kolaylık sağlanacağını savundu.
SAOT’un Çalışma Prensibi
Futbolun bir başka teknolojik nimeti VAR’a entegre edilecek olan SAOT, oyuncuların maç sırasında uzuvlarını takip edecek.
Stadyumun çatısına kurulacak bir kamerayla başlayan teknoloji, oyuncuların uzuvlarını algılayacak ve pozisyonlarını videodan ayrıştıracak. Sadece uzuvların temsil edildiği video kaydı sayesinde ofsayt gerçek zamanlı olarak tespit edilebilecek. FIFA’dan yapılan açıklamalara göre stadyumların çatısına kurulacak 10-12 adet kamera, her bir oyuncu için 29 farklı veri noktasından saniyede 50 kez veri toplayabilme kapasitesine sahip olacak.
VAR sistemi her ne kadar büyük ölçüde ofsayt tartışmalarını azaltsa da hâlâ daha zaman zaman tartışmaları kararlar ortaya çıkabiliyor. Aynı zamanda ofsaydın ihlalini tespit edebilmek için VAR’da geçen süre de oyunu soğutuyor. Bu durum da hem oyuncuların oyundan düşmesine hem de seyircilerin sıkılmasına neden oluyor.
FIFA’nın oyuncu sağlığını ve düşüncesini pek önemsediği söylenemez. Ama özellikle Z kuşağına yönelik olarak durmadan bir başka yenilik getirmeye çalışan organizasyon, ofsayt için dahi olsa seyircilerin beklemesini istemiyor. SAOT sisteminin de denenecek olmasıyla birlikte anlaşılan tarihin en tartışmalı Dünya Kupalarından bir tanesi daha bizi bekliyor.
Normalde sonuçlandıktan sonra tartışılan Dünya Kupası organizasyonunu daha başlamadan bu kadar tartışmalı hale getirmek ise tamamen FIFA’nın marifeti.